Chess city
No.2 Elista / 24.07.2010
Op de redactie van de onafhankelijke krant Sovjetskaja Kalmikija vieren ze feest. De reden is het nieuws dat dat Medevedev de ambtstermijn van hun president Kirsan Iljoemzjinov niet verder zal verlengen. Iljoemzjinov bezit de twijfelachtige eer bovenaan de ranglijst te staan van de meest excentrieke en corrupte politici van Rusland. Eerder dit jaar haalde hij het wereldnieuws nadat hij in een tv-interview vertelde dat hij in 1997 ontvoerd zou zijn geweest door ruimtewezens. De hoop was groot dat Medvedev zou besluiten een nieuwe leider aan te stellen in de republiek. Onder de greep van Iljoemzjinov lijkt Moskou ver weg en het zijn dan ook niet de politici in Moskou die als schuldig worden aangewezen voor de gebrekkige economische en democratie in Kalmukkië, maar Iljoemzjinov.
De autonome republiek Kalmukkië is een van de armste gebieden van Rusland. De bevolking stamt af van de Mongoolse nomaden. Oorspronkelijk zwierven zij met hun kuddes schapen over het weidse steppelandschap van Kalmukkië, gelegen tussen de Kaukasus en de Wolga. Maar sinds de Soviet-Unie hebben de meesten hun nomadentent ingeruild voor een woning in een sovjetflat. Hun godsdienst hebben ze behouden en nog steeds is Kalmukkië de enige boeddhistische republiek van Europa. In de hoofdstad Elista kun je tussen alle typische grijze Sovjetgebouwen dan ook overal in felle kleuren beschilderde Boeddhistische altaren en kapelletjes vinden.
Het voornaamste doel van de krant Sovjetskaja Kalmikija was het onder de aandacht brengen van het wanbeleid van de Kalmukse president. Maar journalistiek bedrijven in Kalmukkië is geen ongevaarlijke bezigheid. Elke redacteur kan zijn eigen persoonlijke verhaal vertellen over bedreigingen, geweld en nachten doorbrengen in de cel. Zo is Vitali Shoelenin een beetje doof, al is hij nog geen veertig. Een half jaar geleden werd hij bij zijn appartement opgewacht door een zestal mannen. Nadat deze op hem ingeslagen hebben kan hij niet meer zo goed horen met zijn rechteroor. Het is al de derde keer dat hij in elkaar is geslagen en op verschillende plekken in zijn gezicht zijn littekens zichtbaar. In 1998 werd Larisa Judina, de toenmalige hoofdredactrice van de krant, thuis in haar appartement met een mes vermoord.
‘Toen in 1993 Iljoemzjinov op dertigjarige leeftijd werd gekozen als president maakte hij allemaal wilde beloftes’, vertelt Valeri Badmajev, hoofdredacteur van Sovjetskaja Kalmikija. ‘Een bloeiende industrie, een haven met toegang tot de Kaspische zee, en een internationaal vliegveld. Het leven in Kalmukkië zou worden als in Koeweit. Een soort paradijs op aarde. De dag voor de verkiezingen beloofde hij iedereen die op hem zou stemmen 100 dollar en een mobiele telefoon voor elke herder. De 100 dollar en die telefoon hebben de mensen echter nooit gekregen. Net zomin als dat het leven hier ook maar iets weg heeft van dat in Koeweit. Er is geen industrie en geen werk, terwijl er in deze regio genoeg potentie is. De bodem is rijk aan grondstoffen, maar Iljoemzjinov weigert te investeren.’
Voor zichzelf heeft Iljoemzjinov echter goed gezorgd. Als multimiljonair is hij de trotse eigenaar van zes Rolls-Royces, maar hij wordt het liefst vervoerd in zijn eigen privévliegtuig. Schaken de grote liefde van de president en geen enkele inspanning of uitgave is te veel voor zijn persoonlijke hobby. Op de scholen maakte Iljoemzjnov schaken een verplicht vak en in 1998 haalde hij de schaakolympiade naar Kalmukkië. Om de olympiade te kunnen huisvesten besloot hij tot de bouw van een van zijn meest omstreden projecten: een volledig schaakdorp, compleet met villawijk, zwembad, en schaakarena. Niemand weet het precies, maar de schattingen van de kosten voor de bouw van dit schaakwalhalla liggen tussen de 50 en 100 miljoen euro. Maar Konstantin Parsoenko (45), de dienstdoende bewaker, is trots op het schaakdorp: ‘Vroeger had niemand iets te zoeken in Elista, maar nu komen er regelmatig bussen met toeristen. Ik kan trots zijn op Elista en daar ben ik Iljoemzjinov dankbaar voor. Natuurlijk is hij corrupt, maar wie niet? Wat zou jij doen in zijn positie? Jij zou toch ook zorgen dat je het zelf goed hebt? En dat je vrienden en familie het goed hebben? Dat is logisch.’
